Vergi İdaresi
Yabancı Sermayeli Firmalar ve Yabancılar için Başlıca Vergi Katagorileri
Katma Değer Vergisi
Ciro vergisi tipinde olan katma değer vergisi (Value-added Tax, VAT), üretimin ya da malların dağıtımının (Malların üreticiden – nihai tüketiciye ulaştırılması prosedürü) çeşitli aşamalarında ürünlerin değerindeki yükselme üzerinden veya ürünlere eklenen değerler üzerinden tahsil edilmektedir. ÇHC’de malların satışı veya ithalatı veya ham maddelerin ve ara mallarının işlenmesi, tamiri veya bakımı hizmetleri faaliyetlerinde bulunan tüm firmalar ve şahıslar KDV ödemek zorundadır.
Vergi Mükellefi
ÇHC’de KDV mükellefleri, farklı vergi hesaplama methodları ile faaliyet ölçekleri ve muhasebe denetim sistemleri temel alınarak genel vergi mükellefi ve küçük ölçekli vergi mükellefi olarak iki alt gruba ayrılmaktadır.
Küçük Ölçekli Vergi Mükellefleri, üretim faaliyetlerinde bulunan veya vergilendirilebilir hizmetleri sağlayan vergi mükellefleri için 1 milyon Rmb ve toptan satış ile parakende satış alanında faaliyet gösteren işletmeler için 1,8 milyon Rmb’den az olmayan miktarlar şeklinde tanımlanmış asgari standard gelir düzeylerinin altında vergilendirilebilir satış cirosu olan muteber muhasebe ve denetim sistemi bulunmayan vergi mükellefleridir.
Genel Vergi Mükellefleri, genel olarak küçük ölçekli vergi mükelleflerinin vergilendirilebilir satış cirolarından daha fazla yıllık vergilendirilebilir satış cirolarına sahip işletmeleri ifade etmektedir. Muteber bir muhasebe ve denetim sistemi olan küçük imalatçı firmalar, genel vergi mükellefi olarak tanımlanabilmektedir. Ancak, şahıslar, tüzel kişiliği olmayan birimler ve düzenli olarak vergilendirilebilir faaliyetlerde bulunmayan işletmeler, küçük ölçekli vergi mükellefler için belirlenen standardları aşan vergilendirilebilir yıllık satış matrahı sahibi olsalar dahi küçük ölçekli vergi mükellefi olarak tanımlanmaktadır.
Hesaplama Methodu
Küçük Ölçekli Vergi Mükellefi tarafından ödenecek KDV miktarı, satış değeri ve üretim girdileri üzerinden alınan KDV için vergi iptali ya da vergiden muafiyet ya da indirim yapılmadan belirlenen vergi oranı temel alarak basit bir method ile hesaplanmaktadır. Ticari işletmeler için % 4 ve diğer alanlarda faaliyet gösteren firmalar için % 6 uygulanabilir KDV oranlarıdır. Bu çerçevede, KDV hesaplama methodu aşağıdaki gibidir:
Ödenecek Vergi Miktarı = Satış Değeri X Vergi Oranı (% 4 veya % 6)
Konsinye satışlarda, bedeli ödenmeden mağaza tarafından rehin alınan ürünlerin satışında, ikinci el malların satışında ve ilgili kurumca onaylanmış gümrük vergisiz satış mağazalarında vergisiz olarak yapılan parakende satışlarda, vergi, vergi mükellefinin küçük ölçekli olup olmadığına bakılmaksızın yukarıdaki basit hesaplama methodu kullanılarak % 4 oranında vergi tahsil edilmektedir.
Genel Vergi Mükelleflerince ödenecek fiili KDV miktarı, girdi malları için ödenen KDV’nin çıktı mallar üzerinden yukarıda belirtilen basit hesap ile belirlenen KDV miktarından mahsup edilmesi sonucu elde edilmektedir. Ödenecek verginin hesaplanma formülü aşağıdaki gibidir:
Ödenecek Vergi = Cari Çıktı KDV – Cari Girdi KDV
Çıktı KDV = Satış Değeri X Uygulanabilir Vergi Oranı
Eğer cari çıktı KDV, cari girdi KDV miktarından küçük ise, tamamen iptal edilemeyen veya düşülemeyen (mahsup edilemeyen) miktar izleyen vergi dönemine aktarılabilmektedir.
İthal Mallar Üzerinden Tahsil Edilen KDV: Vergi mükellefleri tarafından ithal edilmiş mallar üzerinden alınacak KDV, birleşik vergi matrahı ve girdi KDV için muafiyet veya indirim uygulamadan uygulanabilir vergi oranı temel alınarak hesaplanmaktadır. Ödenecek verginin hesaplanma methodu aşağıdaki gibidir:
Ödenecek Vergi = Birleşik Vergi Matrahı X Uygulanabilir Vergi Oranı
Birleşik Vergi Matrahı = Gümrük Vergi Matrahı + Gümrük Vergisi
Vergilendirilebilir tüketim malları ithal eden vergi mükellefi için tüketim vergisi birleşik vergi matrahına eklenmektedir.
Vergilendirilebilir Kalemler ve Vergi Oranları
ÇHC’de iki KDV oranı vardır: % 17 olan temel KDV oranı ve % 13 olan daha düşük oranlı bir ikinci KDVoranı. Düşük oranlı % 13 KDV’ye tabii olan mallar aşağıdaki gibidir:
Hububat | Bitkisel Yağlar | İçme Suyu |
Isıtma Araçları | Klimalar | Sıcak Su |
Kömür Gazı | Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (Liquefied Petroleum Gas, LPG) | Doğal Gaz |
Methan | Meskenler için Kömür Ürünleri | Kitaplar |
Gazeteler ve Dergiler | Hayvan Yemleri | Kimyasal Gübreler |
Tarım İlaçları | Tarım Makinaları | Tarımsal Plastik Levhalar |
Devlet tarafından belirlenmiş diğer ürünler |
İhracat Vergi Muafiyeti ve İadesi
ÇHC, ihracatta % 0 vergi uygulanmaktadır. ÇHC’de ihracata bağlı vergi bulunmamakta ve daha önceki aşamalarda yapılan vergi ödemeleri ihracatta iade edilmektedir.
Özel KDV Faturası
- Genel vergi mükellefi, vergi otoritelerinden özel KDV faturası satın alabilmektedir. Küçük ölçekli vergi mükellefleri ve KDV vergi mükellefi olmayanlar, sözkonusu faturaları satın alamamakta ya da kullanamamaktadır.
- Vergilendirilebilir ürünleri satan genel vergi mükellefleri, alıcılara özel KDV faturası vermek zorundadır. Ancak, vergilendirilebilir ürünlerin tüketicilere satışı ve gümrük vergisiz ürünler satış veya ihracat için ürünlerin satışı için özel KDV faturası düzenlemek zorunluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca, küçük ölçekli vergi mükelleflerine vergilendirilebilir ürünlerin satışında özel KDV faturası düzenlenmesi zorunlu değildir.
- Devlet tarafından belirlenen şartlara uygun olmayan özel KDV faturaları, girdi KDV indirimleri ya da muafiyetleri için yapılan başvurularda kullanılamamaktadır.
Vergi Mükellefiyeti ve Ödeme Dönemi
Mal veya vergilendirilebilir hizmetlerin arzında, vergi mükellefiyeti, vergi mükellefinin mal ya da hizmet karşılığı tam ödemeyi ya da ödemeyi kanıtlayıcı belgeyi aldığı an tahakkuk etmektedir. İthal edilen ürünlerde ise, KDV mükellefiyeti gümrük beyannamesi verildiği an tahakkuk etmektedir.
Vergi ödeme dönemi, vergi mükellefinin ödeyeceği miktara bağlı olarak yetkili vergi otoritelerince belirlenmek üzere bir gün, üç gün, beş gün, 10 gün, 15 gün veya 1 ay olabilmektedir.
Tüketim Vergisi
Tüketim vergisi, ÇHC’de üretim, taşaron imalat veya aşağıda belirtilen 11 ürünün ithalatı alanında faaliyet gösteren işletmeler ve şahıslar tarafından satılan vergilendirilebilir tüketici ürünlerinin satış değeri veya miktarı üzerinden ödenen bir vergidir.
- Siğaralar,
- Alkollü içeçekler ve alkol,
- Kozmetik ürünler,
- Çilt ve saç bakım ürünleri,
- Saf mücevherat ve değerli taşlar,
- Kestane fişeği (Firecracker) ve havai fişekleri (fireworks),
- Benzin (Normal),
- Dizel benzin,
- Motorlu taşıt lastiği,
- Motorbisiklet,
- Küçük motorlu arabalar.
Tüketim vergisi, tüketim malları üzerinden en yüksek KDV oranında tahsil edilmektedir. Tüketim vergisi, bir işletmenin yürüttüğü alım-satım işlemlerindeki fiyata dahil edilmekte ve sadece, üretim, taşoran imalat ve vergilendirilebilir tüketim ürünlerinin ithalatı üzerinden tahsil edilmektedir. Tüketim vergisi, alım-satım fiyatına dahil edilmesi nedeniyle toptan satış ve parakende satış gibi müteakip aşamalarda tahsili mümkün değildir. Sözkonusu vergi, nihai olarak tüketiciye yansıtılmaktadır.
Vergi Mükellefi
Tüketim vergisi mükellefi, üretim, taşaron imalat ve vergilendirilebilir tüketim malları ithalatı alanlarında faaliyet gösteren firmalar ve şahıslardır.
Vergilendirilebilir Ürünler ve Vergi Oranları
Tüketim vergisi, % 3 ila % 46 arasında değişen 25 farklı vergi oranı (vergi miktarı) ile 11 vergilendirilebilir ürün grubu üzerinden tahsil edilmektedir. Tüketim vergisi genel olarak üretim aşamasında değer üzerinden tahsil edilmekte ancak, geleneksel Çin alkollü içeçekleri (yellow spirits), bira, benzin ve dizel benzinden miktar üzerinden (maktu vergi) alınmaktadır. İhraç edilen vergilendirilebilir ürünler, devlet tarafından aksi belirtilmediği sürece tüketim vergisinden muaftır.
Vergi Hesaplama Methodu
Miktara göre ödenecek verginin hesaplanmasında satış miktarı vergi matrahı olarak kullanılmaktadır.
Ödenecek Vergi = Satış miktarı X Bir birim için vergi miktarı
Değere göre ödenecek verginin hesaplanmasında satış değeri vergi matrahı olarak kullanılmaktadır.
Ödenecek Vergi = Satış değeri (veya ithalat değeri) X Vergi oranı
Vergi Mükellefiyeti ve Ödeme Vadesi
Vergilendirilebilir tüketici ürünlerinin satışında, tüketim vergisi mükellefiyeti, vergi mükellefinin alım-satım işlemine bağlı tam ödemeyi tahsil ettiği veya ödemeyi kanıtlayıcı belgeyi aldığı an tahakkuk etmektedir. Malların ithalatında ise, gümrük beyannamesinin verildiği an tüketim vergisi mükellefiyeti doğmaktadır.
Tüketim vergisi ödeme vadesi, vergi mükellefinin ödeyeceği vergi miktarı bağlı olarak yetkili vergi otoritesince belirlenmek üzere bir gün, üç gün, 10 gün, 15 gün veya bir ay olmaktadır.
Gümrük Vergisi
Gümrük vergisi, Gümrük İdaresi tarafından ticari malların veya maddelerin ÇHC’nin ulusal sınırlarından veya gümrük sınırlarından çıkarken ya da girerken tahsil edilen vergidir.
Vergi Mükellefi
Ticari mallar üzerinden alınan gümrük vergisini ödeyenler, ithal malların alıcıları ve ihraç malların satıcılarıdır. İthalatcı ithalat vergisi ödemekle yükümlü iken ihracatcı ihraç vergisi ödemek zorundadır. Gümrük vergisi mükellefi tanımı, kişisel valiz ve eşyalar ile ülkeye giriş yapan yolcuları, kişisel eşyaları taşıma hizmeti veren şahısları (firmaları), diğer kanallar vasıtasıyla ÇHC’ye giren kişisel eşyaların ve hediyelerin sahipleri ve ÇHC’ye gelen kişisel postaların alıcılarını da kapsamaktadır.
Vergi Oranları
ÇHC, ithalat vergisi için iki kolonlu tarife sistemini benimsemiştir. Genel vergi oranları, ÇHC ile ikili tarife anlaşması imzalamamış ülkelerden ve bölgelerden ithal edilen mallara ve tercihli vergi oranları, ÇHC ile sözkonusu anlaşmayı imzalamış ülkeler ve bölgelerden ithal edilen mallara tatbik edilmektedir. Maktu vergiler, birleşik vergiler ve değişebilir vergiler, seçilmiş belirli sayıdaki ithal malların üstünden tahsil edilmektedir. ÇHC’de bugünkü ortalama ithalat vergi oranı % 15,3’dür.
İhracat için gümrük oranı ise, genel veya tercihli oranlar şeklinde bölünmemektedir. Tarifeler % 20 ila % 50 arasında değişen beş kademeli bir çizelgede düzenlenmiştir.
Gümrük Değerleri
İthal ürünlerin CIF (Cost, Insuarance, Freight, CIF – Maliyet, Siğorta, Nakliye) fiyatı, genel olarak ithal malların gümrük değeri ve ihraç ürünlerin FOB (Free on Board, FOB-Güvertede Teslim) fiyatı ihraç malların gümrük değeri olarak kabul edilmektedir.
Hesaplama Methodları
Ödenecek gümrük vergi oranı, malların gümrük değeri ve ithal edilen malların miktarı veya ihraç edilen malların miktarı ile uygulanabilir vergi oranını veya vergi miktarının çarpımı ile hesaplanmaktadır.
Ödenecek Vergi = Vergilendirilebilir ithal veya ihraç malların miktarı X Birim gümrük değeri X uygulanabilir vergi oranı
VEYA
Ödenecek Vergi = Vergilendirilebilir ithal veya ihraç mallarının miktarı X Uygulanabilir standard vergi miktarı
Gümrük Vergilerinin Ödenmesi
Vergi mükellefi veya mükelleflerin acentaları, Gümrük İdaresi tarafından ödenmesi gereken gümrük vergisinin hesaplanması ve teblig edilmesini izleyen 7 gün içinde, gümrük vergisini belirlenmiş bankalara ödemektedir.
İşletme Vergisi
İşletme vergisi, ÇHC’de gayri maddi varlıkların devri ve taşınmaz gayri menkullerin satışı ile haberleşme, posta ve ulaştırma, inşaat, finans ve siğorta, kültür ve spor, eğlence ve diğer hizmetler gibi vergilendirilebilir hizmetlerin arzından elde edilen gelir üzerinden tahsil edilen bir çeşit satış hasılatı vergisidir.
Vergi Mükellefi
Vergilendirilebilir hizmetler, gayri maddi varlıkların devri veya taşınmaz gayri menkullerin satışı alanlarında faaliyette bulunan firmalar veya şahıslar, işletme vergisi mükellefidir.
Vergilendirilebilir Ürünler ve Vergi Oranları
% 3 (Haberleşme ve ulaştırma) ila % 20 (Eğlence) arasında değişen dokuz ayrı uygulanabilir işletme vergi oranı mevcuttur.
Hesaplama Yöntemi
İşletme vergisi hesaplama formülü aşağıdaki gibidir:
Ödenecek Vergi = İşletme satış hasılatı X Vergi oranı
Vergi Mükellefiyeti ve Ödeme Vadesi
İşletme vergisi mükellefiyeti, işletme hasılatının tam miktarının vergi mükellefi tarafından tahsil edildiği veya hasılat için ödemeyi kanıtlayan belgenin vergi mükellefince alındığı an tahakkuk etmektedir.
Yabancı Sermayeli Şirketlerden ve Yabancı İşletmelerden Alınan Kurumlar Gelir Vergisi
Vergilendirmenin Konusu
Yabancı sermayeli işletmeler (Foreign-invested enterprises, FIEs) ve yabancı firmalar, üretim, ticaret ve diğer kaynaklardan elde ettikleri gelir üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdür.
ÇHC’de yerleşik işletmeler olarak yabancı sermayeli işletmelerden, ÇHC içindeki ve dışındaki kaynaklardan elde edilen tüm gelirler üzerinden gelir vergisi ödemesi ve tam vergi mükellefi olmaları istenmektedir. Ancak, ÇHC’de yerleşik işletme olmayan yabancı firmalar, sadece sınırlı vergi mükellefi olmakta ve ÇHC’deki kaynaklardan elde edilen gelir üzerinden gelir vergisi ödemektedir.
Vergi Mükellefi
Çin-yabancı sermayeli ortak yatırım şirketleri, Çin-yabancı akit ortaklı yatırım firmaları ve mülkiyeti tamamen yabancı yatırımcıya ait olan şirketler dahil olmak üzere ÇHC’de kurulmuş yabancı sermayeli işletmeler vergi mükellefidir.
ÇHC’de üretim veya ticaret faaliyetlerinde bulunan kuruluşları veya tesisleri ile yabancı firmalar, işletmeler ve diğer ekonomik organizasyonlar ve ÇHC’de kuruluş ve tesisi olmadan ÇHC içindeki kaynaklardan gelir elde eden yabancı işletmeler de vergi mükellefidir.
Vergilendirilebilir Mallar ve Vergi Oranları
ÇHC’de kuruluşu veya tesisi olan yabancı sermayeli işletmeler ve yabancı şirketler, ÇHC’deki kuruluşları ve tesisleri ile etkin bir bağı olan ÇHC içindeki ve dışındaki kaynaklardan elde edilen karlar (temmettü), faiz, kiralar, telif ücretleri ve diğer gelirler ile ÇHC’deki üretim ve ticari faaliyetlerden elde ettikleri gelir üzerinden % 3 yerel gelir vergisi ödemek zorundadır.
ÇHC’de herhangi bir kuruluşu ya da tesisi olmayan fakat ÇHC’deki kaynaklardan temettü, kira, telif ücreti ve diğer gelirleri elde eden yabancı firmalar veya ÇHC’de kuruluş veya tesisi olmasına rağmen gelirlerinin sözkonusu kuruluş veya tesisler ile etkin bir bağlantısı olmayan yabancı firmalar, gelirleri üzerinden % 20 gelir vergisi ödemekle yükümlüdür.
Hesaplama Methodu
Ödenecek Vergi = Vergilendirilebilir vergi X Uygulanabilir vergi oranı
Vergilendirilebilir Gelir = Toplam yıllık gelir – maliyet – harcamalar – zararlar
Vergi İadesi Başvurusu
Yabancı sermayeli firmalardan ve yabancı şirketlerden yıllık bazda ancak, üçer aylık dönemlerde taksitli olarak gelir vergisi tahsil edilmektedir. Vergi mükellefleri, geçici gelir vergisi iadelerini yerel vergi otoritesine bildirmek ve her ayın sonunu takip eden 15 gün içinde vergisini ödemek yükümlülüğündedir. Sözkonusu firmalar, yıllık gelir vergisi iadeleri ile birlikte son hesap özetini her vergi yılı sonunu izleyen dört ay içinde ilgili kamu kurumuna birdirmeli ve vergi yılı sonunu izleyen beş ay içinde nihai ödemeyi yapmalıdır. Herhangi bir aşırı tahsilat durumda fazla kısım iade edilmekte ve eksiklik olduğu takdirde eksik olan kısımın ödenmesi istenmektedir.
ÇHC’de herhangi bir kuruluş veya tesisi olmayan fakat temettü, faiz, kira, telif ücretlerinden ve diğer kaynaklardan gelir elde eden yabancı sermayeli şirketler ve yabancı firmalar ve ÇHC’de kuruluşu veya tesisi olan fakat sözkonusu kuruluş ve tesislere bağlantılı gelir sahibi olmayan firmalar gelir lehdarı (faydalanan kişi) veya vergi mükellefi ve vergiyi ödemekle sorumlu şahıs ise, sözkonusu kaynakları elinde tutan acentadır. Anılan acenta, asıl firmaya yapılan her ödeme üzerinden alınan vergi kesinti miktarını beş gün içinde Devlet Hazinesine aktarmalı ve hak eden gelir vergisi iadelerini yerel vergi otoritelerine beyan etmelidir.
Bireysel Gelir Vergisi:
Bireysel gelir vergisi, ÇHC’de ikametgahı olan veya ikametgahı olmadan ÇHC’de bir yıl ya da daha uzun süredir kalan şahısların ÇHC içindeki ve dışındaki kaynaklardan elde ettiği ve ÇHC’de ikametgahı olmayan ya da ÇHC’de oturmayan veya ikametgahı olmayan ancak ÇHC’de bir yıldan daha az bir süredir bulunan bireylerin ÇHC içindeki kaynaklardan elde ettiği gelir üzerinden tahsil edilmektedir.
Vergi Mükellefi ve Vergi Mükellefiyeti
Mukim Vergi Mükellefi, ÇHC vatandaşları ve ÇHC’de ikamet eden yabancı uyruklu şahısları ifade etmektedir. ÇHC’de ikamet eden şahıslar (Ailevi veya ekonomik bağları nedeniyle ÇHC’de sürekli kayıtlı adresleri bulunanlar); bir vergi yılı içinde bir takvim yılı ÇHC’de ikamet eden yabancı uyruklu şahıslar, denizaşırı ülkelerde yaşayan Çinliler, Hong Kong, Macao ve Tayvan vatandaşları mukim vergi mükellefi olarak tanımlanmaktadır. Mukim vergi mükellefleri, sınırsız vergi mükellefleri olup, ÇHC içinden ve dışından elde ettikleri gelirler üzerinden ÇHC devletine bireysel gelir vergisi vermek yükümlülüğündedir.
Mukim Olmayan Vergi Mükellefleri, ÇHC’de ikamet etmeyen ya da ikameti olmayan yabancı uyruklu şahısları, yabancı ülkelerdeki Çinlileri ve Hong Kong, Macao ve Tayvan vatandaşları; veya ÇHC’de mukim olmayan ve bir vergi yılı içinde bir takvim yılından daha kısa ÇHC’de ikamet eden yabancı uyruklular, yabancı ülkelerdeki Çinliler ve Hong Kong, Macao ve Tayvan vatandaşlarını ifade etmektedir. Mukim olmayan vergi mükellefi sınırlı vergi mükellefiyetine sahip olup, sadece ÇHC’deki kaynaklardan elde edilen gelirler üzerinden ÇHC devletine kişisel gelir vergisi ödemek yükümlüğündedir.
Vergilendirilebilir Gelir, Vergi Oranı ve Vergi İndirimi Standardları:
Maaş ve Kazançlardan Gelirler
Maaş ve kazançlardan sağlanan gelirler üzerinden % 5 ila % 45 arasında kademeli olarak değişen oranlarda gelir vergisi tahis edilmektedir.
Düzey |
Vergilendirilebilir Aylık Gelir |
Vergi Oranı |
Düşülebilir Miktar |
1 | 500 Rmb veya <500 Rmb |
% 5 |
– |
2 | 500 Rmb – 2.000 Rmb |
% 10 |
25 Rmb |
3 | 2.000 Rmb – 5.000 Rmb |
% 15 |
125 Rmb |
4 | 5.000 Rmb – 20.000 Rmb |
% 20 |
375 Rmb |
5 | 20.000 Rmb – 40.000 Rmb |
% 25 |
1.375 Rmb |
6 | 40.000 Rmb – 60.000 Rmb |
% 30 |
3.373 Rmb |
7 | 60.000 Rmb – 80.000 Rmb |
% 35 |
6.375 Rmb |
8 | 80.000 Rmb – 100.000 Rmb |
% 40 |
10.375 Rmb |
9 | 100.000 Rmb ve >% 100.000 Rmb |
% 45 |
15.375 Rmb |
Vergilendirilebilir Gelir: ÇHC’de çalışan insanlar için vergilendirilebilir gelir, aylık kazançlardan 800 Rmb düşüldükden sonra bulunan miktarı ifade etmektedir. ÇHC dışından istihdam edilen personel için ise, aylık kazançdan 4.000 Rmb düşüldükden sonra kalan miktar vergilendirilebilir gelir vergisi matrahı olmaktadır.
Hesaplama Yöntemi:
Aylık Ödenebilir Vergi = Aylık vergilendirilebilir kazanç miktarı X Uygulanabilir vergi oranı – Belirtilen miktarda yapılan indirim
Kişisel Hizmetlerin Karşılığı Olarak Ödenen Gelirler
Kişisel hizmetlerin karşılığı olarak ödenen gelirler, her ödemede vergilendirilmektedir. 4.000 Rmb’den daha az miktarlarda kişisel hizmet karşılığı yapılan ödemenin alımı ile elde edilen gelirden sözkonusu hizmetin verilmesi amacıyla yapılan harcamalar için 800 Rmb düşülmesine müsaade edilmekte ve geriye kalan matrah üzerinden % 20 oranında vergi alınmaktadır. 4.000 Rmb veya daha fazla miktardaki ödemelerde ise, harcamalar için % 20 oranında vergi matrahından indirim yapılmasına izin verilmekte ve kalan miktar vergilendirilebilir vergi matrahı olarak tanımlanmaktadır. Vergilendirilebilir sözkonusu matrah 20.000 Rmb’yi aşmadığı takdirde % 20 vergi oranı tatbik edilmektedir. Sözkonusu vergi matrahının 20.000 Rmb’yi aşması ancak 50.000 Rmb’den az olması durumunda vergi oranı % 30 ve 50.000 Rmb’yi aşdığı takdirde ise % 40 vergi oranı tatbik edilmektedir. Bir başka deyişle kişisel hizmetler karşılığı yapılan ödemelerden elde edilen kazançlar için kademeli olarak % 20, % 30 ve % 40 vergi oranları uygulanmaktadır.
Telif Haklarından Elde Edilen Kazançlar
Telif haklarından elde edilen kazançlar her ödeme yapıldığında vergilendirilmektedir. Telif hakkı için 4.000 Rmb’den daha az miktarda alınan ödemelerde, 800 Rmb’nin vergi matrahından düşülmesine müsaade edilmektedir. 4.000 Rmb veya daha yüksek miktardaki ödemelerden harcamalar için % 20 oranında matrah indirimine izin verilmekte ve geriye kalan matrah vergilendirilmektedir. Ödenecek vergi, ödenecek vergi üzerinden ek bir % 30 indirim ile birlikte % 20 oranında tatbik edilmekte olup, gerçek vergi oranı % 14 olmaktadır.
Vergilendirilebilir Kazanç = Vergilendirilebilir kalemden kazanç – 800 Rmb (veya vergilendirilebilir kazanç X % 20)
Ödenecek Vergi = Vergilendirilebilir kazanç X % 20 X (1- % 30)
Telif Haklarından ve Emlak Kiralarından Elde Edilen Kazanç
Sözkonusu kazanç, her ödemede vergilendirilmektedir.4.000 Rmb’den az miktardaki telif hakları veya emlak kirası için yapılan ödemelerden elde edilen gelirin vergilendirilmesinde harcamalar için 800 Rmb vergi matrahından düşülebilmektedir. 4.000 Rmb veya daha yüksek miktardaki ödemelerde ise, harcamalar için vergi matrahından % 20 oranında indirim yapılmasına müsaade edilmektedir. Kalan matrah üzerinden % 20 vergi tahsil edilmektedir.
Vergilendirilebilir Kazanç = Vergilendirilebilir kalemlerden elde edilen kazanç – 800 Rmb (veya vergilendirilebilir kalemler elde edilen kazanç X % 20)
Emlak Devrinden Elde Edilen Kazanç
Emlak satışından elde edilen kazançlara % 20 vergi oranı tatbik edilmektedir.
Vergilendirilebilir Kazanç = Emlak devrinden elde edilen kazanç – Emlak orijinal değeri – Makul harcamalar
Ödenecek Vergi = Vergilendirilebilir kazanç X % 20
Faiz, Temettü ve İkramiyeler, Arazi Kazançlar ve Diğer Gelirler
Uygulanabilir vergi oranı % 20’dir.
Ödenecek Vergi = Her ödemeden elde edilen kazanç X % 20
“Vergi Beyannamesi” vergi mükellefince veya temsilen sorumlu acenta tarafından verilebilmektedir.
Toprak Değerindeki Artış Üzerinden Vergi Alınması (Şerefiye)
Toprak değerindeki artış üzerinden alınan vergi, kamu malı toprak kullanım hakkının, binaların ve bağlı donanımın devrinden elde edilen kazançlar üzerinden vergilendirmeye konu olan teşekküller ve bireylerden tahsil edilmekte ve sözkonusu vergi, gayri menkulun devrinden vergi mükellefince elde edilen değer artışı miktarı baz alınmak üzere kanunlarda öngörülen vergi oranları ile hesaplanmaktadır.
Vergi Mükellefi
Toprak değer artış vergisi mükellefleri, kamu malı toprakların kullanım hakkını, binalar ve bağlı donanımlarını devreden ve bu devirden gelir elde eden teşekküller ve şahıslardır.
Vergi Oranları ve Mahsup Edilebilir Kalemler
Değerlenme Miktarı: Değerlenme miktarı, vergi mükellefince, mahsup edilebilir harcamalar toplamının mahsup edilmesi sonrası gayrı menkulün devrinden elde edilen kazançdır.
Mahsup Edilebilir Kalemler: Kamu malı toprak kullanım hakkının devrinde kazançdan mahsup edilebilecek harcamlar, toprak kullanım hakkının kazanımı için yapılan ödeme, toprağın imarı için yapılan harcamalar ve maliyetler, gayrı menkul devrine ilişkin vergiler ve harçlar ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiş diğer mahsup edilebilir kalemlerden oluşmaktadır.
Yeni menkullerin ve binaların devrinde vergi matrahından düşebilecek harcamalar, toprak kullanım hakkının kazanımı için yapılan ödeme, yeni binaların inşaası için yapılan harcamalar ve masraflar, gayrı menkulün devri ile ilgili vergiler ve harçlar ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiş diğer mahsup edilebilir kalemlerdir.
Kullanılmış menkuller ve binaların devrinde vergi matrahından düşülebilecek kalemler, gayrı menkullerin ve binaların tahakkuk ettirilen ve tahsil edilen vergi miktarı, toprak kullanım hakkının kazanılması için ödenen toprak fiyatı, devlet tarafından öngörülen harcamalar, devir esnasında ödenen vergiler ve harçlar ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiş diğer mahsup edilebilir kalemleri kapsamaktadır.
Vergi Oranları
Toprak değerlenme vergisi, kademeli olarak artan dört ayrı oran ile hesaplanarak tahsil edilmektedir. Mahsup edilebilir harcamlar toplamının % 50’sinden fazla olmayan değerlenme miktarı üzerinden % 30 oranında, mahsup edilebilir harcamalar toplamının % 50’sini aşan ancak % 100’den fazla olmayan değerlenme miktarı üzerinden % 40 oranında; değerlenme miktarı mahsup edilebilir harcamalar toplamının % 100’ünü aşan ancak, % 200’ünün altında olduğunda % 50 oranında ve değerlenme miktarı mahsup edilebilir harcamalar toplamının % 200’ünden fazla olduğunda % 60 oranında vergi tahsil edilmektedir.
Vergi Beyannamesi
Vergi mükellefi, gayri menkulün konuşlandığı yerdeki vergi otoritesine gerekli belgeler ile birlikte gayrı menkul devir anlaşmasının imzalandığı tarihi takip eden 7 gün içinde vergi beyannamesini vermelidir. Sözkonusu gerekli belgeler, gayrı menkul tapusu ve toprak devri veya gayrı menkul satış ve satın alma anlaşması, gayrı menkul değerlenme raporu ve diğer ilgili belgeleri kapsamaktadır.
Şehirlerde Emlak Vergisi
Yabancı sermayeli şirketlerin ve yabancı uyruklu şahısların mülkiyetinde olan tüm gayrı menkullerden elde edilen kira gelirlerinin % 12’si ve gayrı menkulün asıl değerinin % 10 – % 30’u arasında ilgili kamu otoritesince belirlenecek bir oranda bir kereye mahsuz mahsup edildikten sonra % 1,2 oranında vergi tahsil edilmektedir. Şehir gayrı menkul vergisi yıllık olarak belirlenmekte ve taksitlendirilmiş olarak ödenmektedir.
Damga Vergisi
Damga vergisi alımı, alım-satım işlemleri, taşaron emlak geliştirimi (altyapının inşaası ve diğerleri), inşaat projeleri, kiralama, malların taşınması, depolama, borçlar, emlak siğortası, teknik hizmet sözleşmeleri ile ilgili olarak bir sözleşmeden doğan sözleşmeler veya belgeleri, tapu devri belgeleri; işletme muhasebe defteri; ruhsatlar ve lisanslar ve Maliye Bakanlığı tarafından vergilendirilebileceği belirtilen diğer belgeleri kapsamaktadır.
Kara ve Deniz Taşıtları Kullanım Lisansı Vergisi
Kara ve deniz taşıtları kullanıcıları, kullanım lisansı vergisini ödemek yükümlülüğündedir. Yük gemisi ve yük arabası üzerinden vergi, ağırlıklarına göre ve binek arabaları üzerinden vergi ise, taşıtın tipi veya koltuk sayısına göre tahsil edilmektedir.
Vergi Muafiyetleri ve İndirimleri
Yabancı yatırımları çekmek amacıyla ÇHC Hükümeti, yabancı sermaye yatırım şirketlerine ve yabancı firmalara birçok vergi imtiyazı tanımaktadır. Bu çerçevede, uygulamada olan başlıca tercihli politikalar aşağıdaki gibidir:
Şirketler Vergisinde KDV ve Gümrük Vergisi Kolaylıkları
- Yabancı sermayeli şirketler ve tamamen yabancı mülkiyetindeki firmalar tarafından kurulan araştırma ve geliştirme merkezlerinin gelirleri ve yabancı firmaların ve yabancı uyruklu şahısların teknoloji transferi, teknoloji geliştirme ve ilgili danışmanlık ve teknik hizmetlerden elde ettiği gelirler şirketler vergisinden muaftır.
- Yabancı sermayeli şirketler tarafından ihracat amaçlı ham ve yarı mamül ürünlerin işlenmesi veya ürünlerin montajı ve ihracatı amacıyla ithal edilen ham maddeler, yedek parçalar, tamamlayıcı maddeler, komponantlar, aksesuarlar ve paketleme maddeleri, fiili olarak işlenmiş ve ihraç edilen bitmiş ürünler miktarı temel alınarak ithalat vergisinden muaf tutulmaktadır. Başka bir seçenek olarak, ilk olarak ithal maddeler üzerinden gümrük vergisi alınmakta ve daha sonra fiili olarak işlenen ve ihraç edilen bitmiş ürünler miktarı bağlı olarak vergi iadesi yapılmaktadır.
- Yabancı sermayeli firmalar, gümrük vergisinden muaf ithal mallar kataloğunda belirtilen ekipmanları yerel üreticilerden satın aldığı takdirde tam KDV iadesi alma hakkına sahiptir.
- “Teşvik Edilen Katagori” veya “Sınırlandırılmış Katagori II” altında kayıtlı olan yabancı sermayeli firmaların, yabancı sermayeli araştırma ve geliştirme merkezleri, gelişmiş teknoloji sahibi yabancı sermayeli firmaların ve ihracata yönelik üretim yapan yabancı sermayeli şirketlerin kendi kullanımı için ekipman ve destekleyici teknoloji, aksesuar ve parçalar ithalatı, “Ekipman İthalarına İlişkin Vergi Politikası Düzenlemesine Dair Devlet Konseyi Sirküleri” uyarınca ithalat gümrük vergisinden ve ithalat bağlantılı vergilerden muaf tutulmaktadır.
- ÇHC devleti tarafından teşvik edilen ve desteklenen yabancı sermayeli projelerin, yatırım kapsamında olmak üzere kendi kullanımları için ekipman ithalatı, gümrük vergilerinden ve KDV’den (Devlet tarafından aksi belirtilmediği sürece) muaftır. Yabancı sermayeli araştırma ve geliştirme merkezleri, yatırım kapsamında olmak üzere, kendi kullanımı için ekipman ve destekleyici teknolojiler, aksesuarlar ve yedek parçalar ithalatı, ithal edilen kalemlerin ÇHC’de üretimi mümkün olmadığı veya benzer yerel ürünlerin veya teknolojilerin performansı sözkonusu merkezlerin talebini karşılamadığı takdirde “Ekipman İthalatına İlişkin Vergi Politikası Düzenlemesine Dair Devlet Konseyi Sirküleri” uyarınca ithalat gümrük vergisinden ve ithalat bağlantılı vergilerden muaftır.
Şirketler Gelir Vergisinde İmtiyazlar
Tercihli Vergi Oranı:
Aşağıda belirtilen alanlarda faaliyetlerini sürdüren işletmeler, % 15 indirimli şirketler gelir vergisine tabidir.
- Shenzhen, Zhuhai, Shantou, Xiamen ve Hainan özel ekonomi bölgelerdeki yabancı sermayeli şirketler;
- Özel ekonomi bölgelerinde, kuruluşları veya tesisi bulunan ve üretim ve ticaret faaliyetlerinde bulunan yabancı firmalar;
- Devlet Konseyi tarafından onaylanmış ve Şanghay’daki Pudong Yeni Gelişim Alanındaki ekonomik ve teknolojik geliştirme bölgelerinde kurulmuş yabancı sermayeli üretim şirketleri;
- Devlet Konseyi tarafından onaylanmış kıyı ekonomi bölgelerindeki eski şehir alanlarında, özel ekonomi bölgelerinde, ekonomi ve teknoloji geliştirme bölgelerinde uzun yatırım ödeme süresi ve 30 milyon ABD Dolarını aşan yatırım ile yabancı sermayeli işletmelerce üstlenilen teknoloji ve bilgi-yoğun projeler;
- Enerji, taşıma ve liman inşaa projeleri alanlarında faaliyet gösteren yabancı sermayeli şirketler;
- Gümrük alanları içinde ihracat işleme faaliyetlerinde bulunan yabancı sermayeli üretim şirketleri;
- Devlet Konseyi tarafından onaylanmış devlet yeni ve yüksek teknoloji sanayi geliştirme bölgelerinde ÇHC Devletince tanınan yabancı sermayeli yüksek teknoloji şirketleri;
Aşağıdaki bölgelerde üretim faaliyetlerinde bulunan yabancı sermayeli şirketler % 24 şirketler gelir vergisine tabidir;
- % 15 tercihli vergi oranının tatbiki mümkün olmayan kıyı ekonomi bölgelerindeki eski şehir alanlarında özel ekonomi bölgeleri ve ekonomi ve teknoloji geliştirme bölgelerinde diğer tip yabancı sermayeli üretim şirketleri;
- Serbest kıyı şehirleri, Yangtze Irmağı boyunca serbest şehirler, denizden uzak ve sınır bölgelerindeki serbest şehirler ile aynı imtiyazlardan yararlanan Devlet Konseyi tarafından belirlenen diğer alanlar;
- Kamu turistlik tesisleri (Üretim ile uğraşmayan firmalar için de aynıdır).
Şirketler Gelir Vergisi Muafiyetleri ve Özel Vergi İndirimleri
- 10 yıldan fazla bir süredir ÇHC’de faaliyette bulunan yabancı sermayeli imalat şirketine (Petrol, doğal gaz, az bulunan metaller ve değerli madenler hariç), kar elde edilen ilk iki yılda şirketler gelir vergisinden muafiyet ve takip eden üç yılda ise, % 50 kurumlar gelir vergisi indirimi verilmektedir. Devlet Vergi İdaresi(State Administration of Taxation, SAT), tarım, ormancılık ve hayvancılık alanlarında faaliyet gösteren yabancı sermayeli şirketlere ve ekonomik olarak geri kalmış ucra köşeler ve sınır alanlarında kurulmuş yabancı sermayeli şirketlere, yukarıda belirtilen vergi muafiyeti ve indirim dönemi bittikden sonra 10 yıl boyunca % 15 ila % 30 arasında değişen indirimli oranlardan şirketler gelir vergisini ödeme imkanı tanıyabilmektedir.
- Liman ve rıhtım inşaası alanında faaliyet gösteren ve 15 yıldan fazla bir süre gerektiren projeleri üstlenmiş Çin-yabancı ortak yatırım şirketleri, kar elde edilen ilk beş yıllık dönem içinde şirketler gelir vergisi muafiyetinden ve takip eden beş yıl içinde de % 5 oranında şirketler gelir vergisi indiriminden yararlanabilmektedir.
- ÇHC’de faaliyette olan havaalanları, limanlar, rıhtımlar, demiryolları, oto yolları, güç istasyonları, kömür madenleri ve su rezerv tesislerine ilişkin 15 yılı aşan bir süreyi gerektiren altyapı projeleri ile Hainan Özel Ekonomi Bölgesinde tarım geliştirme projelerini üstlenmiş şirketler, ilk beş yıl içinde şirketler gelir vergisi muafiyeti ve takip eden beş yıl içinde de % 50 oranında kurumlar gelir vergisi indirimi imtiyazlarından yararlanabilmektedir.
- Şanghay’daki Pudong Yeni Gelişme Alanında faaliyette bulunan havaalanı, limanlar, demiryolları, otoyolları ve güç istasyonları ve tarımsal gelişme ile ilgili 15 yıldan fazla süre gerektiren altyapı projelerini üstlenen firmalar, ilk beş yıl kurumlar gelir vergisi muafiyeti ve takip eden beş yıl içinde de % 50 oranında kurumlar gelir vergisi indirimi imtiyazına sahiptir.
- Aşağıda belirtilen tip firmalar, kar elde edilen ilk yıl için şirketler gelir vergisi muafiyetinden, ikinci yıl için % 50 indirim ve üçüncü yıl için ise yerel vergi otoritesinin onayı ile vergi muafiyeti veya indiriminden faydalanabilmektedir.
-
-
- Özel ekonomi bölgelerinde, 5 milyon ABD Dolarını aşan yabancı sermaye yatırımı ve 10 yıldan fazla faaliyet süresi öngörülen hizmetler alanında faaliyette bulunan yabancı sermayeli şirketler.
- Özel ekonomi bölgelerinde ve Devlet Konseyi tarafından belirlenmiş diğer özel alanlarda yerleşik, 10 milyon ABD Dolarını aşan yabancı sermaye yatırımı ve 10 yıldan fazla faaliyet süresi öngörülen yabancı sermayeli bankalar, Çin-yabancı ortak yatırımı bankalar ve diğer finansal kurumlar.
-
- Devlet tarafından belirlenmiş yüksek teknoloji geliştirme bölgelerinde, 10 yıldan fazla faaliyet süresi öngörülen ve devlet tarafından tanınmış Çin – yabancı ortak yatırım firmaları, vergi otoritesinin onayı ile kar elde edilen ilk iki yıl kurumlar gelir vergisinden muaf tutulabilmektedir.
- İhracat amaçlı üretim yapan yabancı sermayeli firmalar, şirketler gelir vergisi muafiyeti ve takiben % 50 oranında vergi indirimden yararlandıkdan sonra yıllık ihracatları, toplam yıllık üretimlerinin değer bazında % 70’inden fazla olduğu takdirde % 15 veya % 10 indirimli oranlardan şirketler gelir vergisi ödeme imkanından yararlanabilmektedir.
- Yabancı sermayeli yüksek teknoloji şirketleri, yüksek teknoloji şirketleri statüleri değişmediği takdirde şirketler gelir vergisi muafiyeti ve % 50 oranında vergi indirimi takip eden üç yıl içinde % 15 veya % 10 şeklindeki indirimli vergi oranlarından şirketler gelir vergisi ödeme imkanına sahiptir.
- Yabancı bankaların Çin kamu bankalarına tercihli faiz oranları ile verilen borçlar üzerinden aldığı faiz gelirleri şirketler gelir vergisinden muaftır.
- Çin firmalarına ekipman kiralayan ve kiralama ücretini mal ya da mal geri alımı şeklinde ödeme kabul eden yabancı ekipman kiralama şirketleri, şirketler gelir vergisinden muaftır.
- Anonim şirket kurma amacıyla yeniden yapılanmaya ya da diğer firmalar ile birleşmeye giden yabancı sermayeli şirketler, iki yıl şirketler gelir vergisi muafiyeti ve takiben üç yıl % 50 vergi indiriminden yararlanabilmektedir.
Yabancı Sermayeli Şirketlerce Yapılan Yeniden Yatırımlarda Vergi İadesi
Yabancı sermayeli şirketden elde edilen karları aynı şirkete doğrudan yeniden yatırım yapan veya en az beş yıl faaliyet süresi öngörülen bir başka yabancı sermayeli şirket kurmak için özsermaye olarak kullanan her yabancı yatırımcı, yetkili vergi otoritelerinin onayı alınmak şartıyla ödenen yeniden yatırım miktarı üzerinden ödenmiş olan şirketler gelir vergisinin % 40’ının iade edilebilmesini talep edebilmektedir. Eğer yabancı yatırımcı, kar ya da kazançlarını doğrudan ÇHC’de ihracat amaçlı üretim yapan veya yüksek teknoloji firması kurmak için yeniden yatırıma dönüştürür ise, yeniden yatırıma dönüştürülen miktar üzerinden halihazırda ödenmiş olan şirketler gelir vergisinin % 100’ü iade edilmektedir.
Gelir Vergisi İçin Diğer Muafiyetler ve İndirimler
- Yabancı yatırımcıların, yabancı sermayeli şirketlerin faaliyetlerinden elde ettiği karlar gelir vergisinden muaftır.
- Uluslarararası finans kuruluşlarının, ÇHC Hükümetine veya kamu bankalarına verdiği borçlardan elde edilen faiz gelirleri ve yabancı bankaların, ÇHC kamu bankalarına tercihli faiz oranları ile verdiği borçlardan doğan faiz gelirleri, gelir vergisinden muaftır.
- Bilimsel araştırmalar, enerji kaynaklarının araştırılması, ulaştırmanın, tarım üretiminin, ormancılığın ve hayvancılığın geliştirilmesi, önemli teknolojilerin geliştirilmesi ve ÇHC’ye özel teknolojiler getirilmesi için yabancı firmalara ödenen telif hakkı ücretleri için SAT’nın onayı ile % 10 olan indirilmiş orandan gelir vergisi ödenebilmektedir.
- Sözkonusu yabancı firmalardan yüksek teknoloji alanında faaliyette bulunan veya uygun şartlarda anılan teknolojileri ÇHC’ye getirenler, şirketler gelir vergisinden muaf tutulmaktadır.
- Toplam yatırım miktarının % 40’ının yerel olarak ÇHC’de üretilen ekipmanlar için harcayan, ÇHC’de üretim veya ticari faaliyetlerde bulunan kuruluşları veya tesisleri olan yabancı sermayeli şirketler ve yabancı firmalar şirketler, gelir vergisinden muaftır.
- Vergi otoritelerinin onayı ile geçen yıl içinde teknoloji geliştirme harcamalarını % 10 oranından fazla artıran yabancı sermayeli şirketlerin cari yıl içinde ödeyecekleri şirketler gelir vergisi matrahından teknoloji geliştirme harcamalarının % 50’si mahsup edilebilmektedir. Konuya ilişkin ayrıntılar SAT tarafından hazırlanan “İşletme Teknolojik Geliştirme Harcamalarının Vergi Öncesi Mahsubunun İdaresine İlişkin Prosedür” (Prosedures for the Administration of Pre-tax Deductions of Enterprise Technological Development Expenses) de yer almaktadır.
- Ayrıca, çeşitli vilayetlerin, otonom bölgelerin ve belediyelerin idareleri, yabancı yatırımların teşvik edildiği sektörler veya projeler için yerel özel gelir vergisi muafiyetleri veya indirimleri vermektedir.
Yabancılar İçin Bireysel Gelir Vergisi Kolaylıkları
Yabancıların aşağıda belirtilen gelirleri, bireysel gelir vergisi kolaylıklarına konu oluşturmaktadır.
- Konut yardımı (Nakit para ile ödenmeyen ve nakit para olarak daha sonradan iade edilen), gıda yardımı, taşınma harcamaları ve çamaşırhane ücretleri vergiden muafdır.
- Mantıklı standardlarda ödenen seyahat yardımları vergiden muafdır.
- Vergi Otoriteleri tarafından mantıklı kabul edilen ÇHC’de çalışan yabancıların ülkelerinde tatillerini geçirmeleri için sağlanan ev ziyaret yardımlarının, dil eğitim ücretleri ve çoçukların eğitim harcamalarının belirli bir bölümü vergiden muafdır.
- Yabancı sermayeli şirketlerden alınan temettüler ve ikramiyeler vergiden muafdır.
- Maaşı veya ücreti, ÇHC’deki işverenince ödenmeyen ve işvereninin ÇHC’de yerleşik kuruluşlarından veya tesislerinden almayan yabancı uyruklu şahısların bir vergi yılında birbirini izleyen şekilde toplam 90 günü aşmayacak şekilde ÇHC’de ikamet etmesi (ÇHC’nin ikili vergi anlaşması imzaladığı ülke vatandaşları için sözkonusu süre 183 gündür.) halinde bireysel gelir vergisinden muaf tutulmaktadır.
- Bir yıldan fazla fakat beş yıldan az bir süredir ÇHC’de ikamet eden yabancı uyruklu birey, ÇHC’de çalışdığı sürede ÇHC içindeki ve dışındaki işverenince ödenen maaş veya ücretini beyan etmek ve geliri üstünden bireysel gelir vergisi ödemek yükümlülüğündedir. Yetkili vergi otoriteleri tarafından başvurulduğu takdirde sözkonusu yabancı uyruklu bireyin sadece ÇHC’deki işvereni tarafından ödenen maaş veya ücreti üzerinden vergi ödemesi yapmasına ve ÇHC dışındaki işverenince ödenen maaş veya ücret için vergi ödememesine müsaade edilebilmektedir.
ÇHC’nin Merkez ve Batı Bölgeleri İçin Vergi Kolaylıkları
İlk iki yıl vergi muafiyeti ve takip eden 3 yıl % 50 vergi indirimi şeklinde vergi imtiyazına sahip Batı ÇHC’deki “Teşvik Edilen” katagorisinde kayıtlı yabancı sermayeli firmanın, sözkonusu vergi kolaylıklarının bitimini takip eden üç yıl % 15 indirimli vergi oranından şirketler gelir vergisi ödemesine müsaade edilmektedir. Ayrıca, yüksek teknoloji veya ihracat amaçlı üretim yapan şirket olarak devletce tanınmış yabancı sermayeli şirketlere, sözkonusu 3 yıllık dönemde, toplam yıllık ihracat değerinin toplam yıllık üretim değerinin % 70’inden fazla olması halinde şirketler gelir vergisinden % 50 oranında indirim yapılması imkanı tanınmaktadır.
Hong Kong ve Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine İlişkin Düzenlemeler
Şahıslar ve yabancı sermayeli şirketlerce, ÇHC sınırları dışındaki kaynaklardan elde edilen gelir üzerinden alınan vergide, sözkonusu gelirin menşe ülkede veya bölgede ÇHC’ye transfer edilmeden önce vergilendirilmesine sıkça rastlanabilmektedir. Çifte vergilendirmeden kaçınma amacıyla ÇHC, ÇHC’de yerleşik bireyler ve yabancı sermayeli şirketlerin elde ettiği gelirlerin vergilendirilmesinde ÇHC dışında ÇHC’ye transfer edilmeden önce vergilendirilen gelirin belirli bölümü için uygun muhafiyetler ve indirimler tanımaktadır.
Bireysel Gelir Vergisinde Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine İlişkin Mevzuat
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine İlişkin ÇHC’deki Düzenlemeler
- Bir vergi yılında devamlı ya da çeşitli aralıklar ile toplam olarak 183 günden daha az bir süre boyunca ÇHC’de (ÇHC vergi kanununda “ÇHC’e ait ülke” – the territory of China – tanımı Hong Kong, Macao veya Tayvan’ı kapsamamaktadır) ikamet eden Hong Kong mukimleri, eğer ücretleri ya da maaşları ÇHC’deki işverenlerince ya da işverenlerinin ÇHC’deki kuruluş veya tesislerince ödenmemesi halinde ÇHC’de bireysel gelir vergisinden muaftırlar ancak, Hong Kong’da gelir vergisi vermek zorundadır. (ÇHC’deki işletmelerde müdür ya da kıdemli yönetici olarak müdür ücreti veya maaşı alanlardan, ÇHC dışında gelir vergisi ödemiş olsalar dahi ÇHC’de sözkonusu ücretlerini beyan etmeleri ve ilgili gelir vergisini ödemeleri istenmektedir.)
- Bir vergi yılında 183 günden çok ancak, bir yıldan az süre sürekli veya çeşitli aralıklar ile ÇHC’de ikamet eden Hong Kong mukimlerinden ÇHC’de kaldıkları süre boyunca ÇHC içindeki ve dışındaki işverenlerince ödenen maaşlarını ve ücretlerini beyan etmeleri ve bireysel gelir vergisi ödemeleri istenmektedir. ÇHC dışında çalışmadan doğan ücret ve maaş gelirleri (ÇHC’deki işverenlerce
ödenen kısım dahil olmak üzere) bireysel gelir vergisinden muaf tutulmaktadır. ÇHC’deki işletmelerin müdürleri ve kıdemli yöneticileri için ödenen müdür ücreti ve maaşları bu uygulamanın dışındadır.
Sözkonusu vergiyi hesaplama yöntemi aşağıdaki gibidir:
Ödenecek Vergi = Cari ayın vergilendirilebilir geliri X Cari ay içinde fiilen ÇHC’de ikamet edilen gün sayısı (veya cari ayın gün sayısı)
- ÇHC’de bir yıldan fazla ancak beş yıldan az süredir ikamet eden Hong Kong mukimleri, ÇHC’de çalıştıkları süre boyunca ÇHC içindeki ya da dışındaki işveren tarafından ödenen maaşlar ve ücretlerden elde edilen geliri beyan etmek ve bireysel gelir vergisini ödemek yükümlülüğündedir. Sözkonusu şahısların geçiçi olarak ÇHC dışında olduğu süre boyunca elde ettikleri gelirlerinin sadece ÇHC’deki işverenince ödenen kısmının beyan edilmesi ve ilgili verginin ödenmesi istenmektedir.
- ÇHC’de beş yıldır ikamet eden Hong Kong mukimleri, altıncı yıldan başlıyarak tüm yıl ÇHC’de ikamet etmeleri halinde ÇHC içindeki ve dışındaki kaynaklardan elde edilen gelirlerini beyan etmek ve bireysel gelir vergilerini ödemekle yükümlüdür. Ancak, Hong Kong mukimleri, beş yıllık süre sonrası bir yıldan daha az süre ÇHC’de ikamet etmeleri halinde ÇHC dışında çalıştıkları süre boyunca elde ettikleri ücretler ve maaşlar üstünden bireysel gelir vergisi ödemek zorunda değildir.
- Eğer bir vergi mükellefi, ÇHC dışındaki kaynaklardan elde ettiği gelirler üzerinden yurtdışında bireysel gelir vergisi ödemiş ise, vergi mükellefince ödenen sözkonusu vergi miktarı, ÇHC’de ödeyeceği bireysel gelir vergisinden mahsup edilebilmektedir. Ancak, düşülecek sözkonusu miktar, Çin Vergi Kanunu hükümlerine göre yapılacak hesaplama sonucunda belirlenecek olup, ÇHC dışındaki kaynaklardan elde edilen gelir üzerinden ödenen vergi miktarını aşmamalıdır. Eğer ÇHC dışında ödenen bireysel gelir vergisi miktarı düşülecek vergi miktarı sınırını aşar ise, cari yıl için sözkonusu sınır kadar indirim yapılmasına müsaade edilmekte ve aşan kısmın takip eden beş yıl içinde ödenecek vergi miktarından mahsup edilmesine izin verilmektedir.
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine İlişkin Hong Kong Düzenlemeleri
- Hong Kong çalışanları, eğer herhangi bir vergi yılında tüm bir yıl Hong Kong’da çalışmadılarsa gelir vergisinden muaftır.
- Hong Kong çalışanları, bir vergi yılı içinde 60 günden daha az bir süre Hong Kong’da kalmaları halinde gelir vergisinden muaftır.
- Hong Kong çalışanları, Hong Kong’daki gelir vergisi iadesi için yaptıkları başvuru esnasında ÇHC’de ödedikleri bireysel gelir vergisinin Hong Kong’da ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup edilmesini talep edebilmekte ancak, sözkonusu vergi ödemisini ve Hong Kong’a giriş ve çıkış tarihlerini kanıtlayıcı telil sunmak yükümlülüğündedir.
ÇHC Dşından Elde Edilen Gelirler İçin Vergi Mahsubuna Bir Örnek
Bir vergi mükellefi aynı vergi yılı içinde A ve B ülkelerinden vergilendirilebilir gelir elde etmektedir. A ülkesindeki bir şirkette çalışmakta ve yıllık toplam olarak 60.000 Rmb maaş (veya aylık ortalama 5.000 Rmb) almaktadır. Ayrıca, patentli bir teknolojiye bağlı telif hakkından toplam 30.000 Rmb gelir elde etmektedir. Sözkonusu şahıs, A ülkesinde anılan iki gelir kalemi üzerinden 5.200 Rmb bireysel gelir vergisi ödemek zorundadır. Aynı zamanda aynı şahıs B ülkesinde yayımlattığı bir çalışmasına bağlı olarak yazar telif hakkı olarak 15.000 Rmb kazanmıştır. B ülkesinde sözkonusu kazanç için 1.720 Rmb bireysel gelir vergisi ödemiştir. Bu çerçevede, bireysel gelir vergisinden düşülecek miktarın hesaplanma methodu aşağıdaki gibidir:
A ülkesinden elde edilen gelir üzerinden ÇHC’de ödenecek bireysel gelir vergisi:
– Maaşlar ve ücretler için:
ÇHC Vergi Kanunu hükümlerine göre, ödenecek vergi, aylık olarak 4.000 Rmb indirim yaptıkdan sonra 9 kademeli artan oranlardaki uygulanabilir vergi oranları ile hesaplanmaktadır.
Aylık ödenecek vergi:
(5.000 Rmb – 4.000 Rmb) X % 10 (Vergi oranı) – 25 Rmb (Yardımlar düşülmektedir) = 75 Rmb
Yıllık ödenecek vergi:
75 Rmb X 12 (Ay sayısı) = 900 Rmb
– Telif hakları için:
ÇHC Vergi Kanunu Hükümlerine göre harcamalar için vergi matrahından % 20 oranında indirim yapılmakta ve kalan miktar üzerinden % 20 oranında vergi alınmaktadır.
Ödenecek vergi: 30.000 Rmb X (1 – % 20) X % 20 (Vergi oranı) = 4.800 Rmb
A ülkesi için indirim sınırı: Yukarıdaki ödenecek iki kalem toplamı olan 5.700 Rmb’dir.
Ödenmemiş vergi: Vergi mükellefi tarafından A ülkesinde ödenen bireysel gelir vergisinin fiili miktarı 5.700 Rmb olan indirim sınırından daha az miktarda 5.200 Rmb olduğundan, vergi mükellefi ödeme yaptığı miktarın hepsinin düşülmesini talep edebilir ancak, vergideki 500 Rmb’lik farkı ödemek zorundadır.
B ülkesinde elde edilen gelir üzerinden ÇHC’de ödenecek bireysel gelir vergisi:
-Yazar telif hakları geliri için:
ÇHC Vergi Kanunu hükümlerine göre harcamalar için vergi matrahından % 20 oranında indirim yapılmakta ve kalan miktar üstünden % 30 oranında ek bir indirim yapıldıkdan sonra % 20 oranında vergi tahsil edilmektedir.
Ödenecek Vergi = [ 15.000 Rmb X (1 – % 20) X % 20 (Vergi oranı) ] X (1 – % 30) = 1.680 Rmb
İndirim Sınırı = 1.680 Rmb
Vergi İndirimi: Vergi mükellefi B ülkesinde indirim sınırından 40 Rmb daha fazla miktarda 1.720 Rmb bireysel gelir vergisi ödemiştir. Bu nedenle, vergi mükellefi 1.680 Rmb tutarında vergi indirimi talep edebilmekte ancak, arta kalan kısmın düşülmesi için takip eden beş yıl içinde başvuru yapılması gerekmektedir.
Sözkonusu vergi mükellefi, cari yılda A ve B ülkelerindeki kaynaklardan elde edilen gelir için 500 Rmb bireysel gelir vergisi ödemek zorundadır.
Diğer önemli hususlar
- ÇHC’de gelir vergisi indirimi için başvuruda bulunan vergi mükellefi, ÇHC dışındaki vergi otoritelerince düzenlenmiş vergi ödendi belgelerinin asıl suretlerini ibraz etmek zorundadır.
- ÇHC içindeki ve dışındaki kaynaklardan elde edilen gelir için ödenecek vergi ayrı olarak hesaplanmalıdır.
- Yukarıdaki hükümlerin yanısıra, ÇHC belirli ülkeler ve bölgeler ile çifte vergilendirmenin önlenmesi için anlaşmalar imzalamıştır. Sözkonusu anlaşmaların hükümleri ilgili durumlarda tatbik edilmektedir.
Yabancı Sermayeli Şirketlere ve Yabancı Firmaların Çifte Vergilendirilmesinin Önlenmesine Dair Hükümler
Vergi Muafiyeti ve İndirimi
- ÇHC Vergi Kanunu hükümlerine göre yabancı sermayeli şirketler, ÇHC içindeki ve dışındaki kaynaklardan elde edilen tüm gelirler üzerinden şirketler gelir vergisi ödemekle yükümlüdür.
- Eğer yabancı sermayeli şirketler, ÇHC dışındaki kaynaklardan elde edilen gelirler üzerinden yabancı ülkede şirketler gelir vergisi ödemiş ise, ödenen sözkonusu miktar, ÇHC’de ödenecek kurumlar gelir vergisi miktarından düşülmektedir. Ancak, düşülecek miktar ÇHC hükümetince belirlenen indirim sınırlarını aşmamalıdır.
- İndirim miktarı, ÇHC Vergi Kanunu hükümlerine göre ÇHC dışındaki kaynaklardan elde edilen gelirler üzerinden hesaplanan ödenecek vergi miktarıdır.
- Eğer bir yabancı sermayeli şirket tarafından yabancı ülkede ödenen şirketler gelir vergisi miktarı indirim hadlerinden daha düşük bir miktarı temsil ediyor ise, ÇHC dışında ödenen fiili vergi miktarının tamamı düşülebilmektedir.
- Eğer bir yabancı sermayeli şirket tarafından yabancı ülkede ödenen şirketler vergisi miktarı indirim hadlerine eşit ise, tüm meblag düşülmektedir.
- Eğer bir yabancı sermayeli şirket tarafından yabancı ülkede ödenen kurumlar gelir vergisi miktar indirim hadlerini aşıyor ise, cari yılda indirim sınırı kadar düşülmekte ve aşan kısım izleyen 5 yıl içinde indirilmektedir.
Önemli Noktalar
- Vergi indirimine başvurulduğunda, yabancı sermayeli şirketler, ÇHC dışındaki vergi otoritesince düzenlenen vergi ödendi makbuzlarının asıl suretlerini ibraz etmek zorundadır. Fotokopi veya diğer yıllara ait ödendi makbuzları kabul edilmemektedir.
- ÇHC Vergi Kanunu hükümlerine göre şirketler gelir vergisi hesaplanmasında, % 33 olan uygulanabilir vergi oranı kullanılmalı ve tercihli vergi oranları tatbik edilmemelidir.